Deze Wereld

Overdenkingen in deze tijd
Waar zijn onze grondrechten? - Wat kunnen we doen
4-4-2022

Waar zijn onze grondrechten? - Wat kunnen we doen

Het perspectief in een tijd van veranderende machtsverhoudingen en grondrechten.

Toen Willem Engel werd gearresteerd voor het uiten van kritiek op de overheid,  was 'het doel heiligt de middelen' een veelgehoord argument in de maatschappelijke discussie. Dit laatste is het principe van de uitzonderingstoestand, welke veel wordt gebruikt in opkomende dictatoriale regimes. 

De uitzonderingstoestand is een toestand waarbij afwijking van grondwettelijke bepalingen zijn toegestaan. Sinds de gebeurtenissen op 11 september 2001 zijn we hieraan geleidelijk gewend geraakt en is de bestrijding van terrorisme een algemeen geaccepteerde langdurige uitzonderingstoestand geworden. Onder het noemer van terrorismedreiging heeft een deviatie van grondrechtelijke bescherming plaatsgevonden en is het omzeilen van de grondwet, die bij uitstek het doel heeft burgers te beschermen tegen de overheid, geleidelijk genormaliseerd.     

In Nederland staat de grondwet al sinds 1848 op losse schroeven. In dat jaar werd een verbod op constitutionele (grondwettelijke) toetsing ingesteld. Thorbecke de geestelijk vader van de grondwetherziening van 1848 was hier fel op tegen en sprak zich dan ook stevig uit. Hij vond de grondwet verworden tot een 'nieuwe spreuk' waarvoor 'ieder als voor een gesloten deur zal blijven staan'. De grondwet is volgens hem toen opgehouden 'grondwet' te zijn. Dit omdat de wetgever feitelijk boven de grondwet kwam te staan. 

De uitzonderingstoestand zorgt ook voor een samensmelting der machten. De Franse filosoof Charles de Montesquieu noemde in zijn anoniem uitgegeven satirisch werk 'Perzische brieven', de vereniging van de machten (wetgevende, uitvoerende en controlerende macht) in één persoon, een 'fataal wapen'. Of het nu gaat om een monarchie of een oligarchie, een vereniging der machten geeft tirannie alle kans. Om tirannie te voorkomen en vrijheid zoveel mogelijk te kunnen waarborgen bedacht hij het systeem van trias politica, de scheiding der machten. Dit systeem omarmd door vrijwel alle westerse democratieën, wordt actief ondermijnt door de uitzonderingstoestand. Een toestand die onder andere kon leiden tot het bewind van Hitler en Stalin.    

Een derde ondermijning van de grondwet is het uit handen geven van de soevereiniteit, dat wil zeggen het zelfbeschikkingsrecht. De grondwet is gestoeld op de soevereiniteit van ons land. Deze staat door verschillende internationale verdragen onder druk. Vergaand hierin is de opoffering van onze monetaire soevereiniteit en de invoering van de wet publieke gezondheid. De wet publieke gezondheid is de implementatie van de door de wereld gezondheidsorganisatie (WHO) opgestelde internationale gezondheidsregeling. Via deze wet kan de WHO, een niet democratische, buitenlandse en op geen enkele manier aan de overheid verbonden organisatie, in ons land de medische noodsituatie uitroepen. Zoals wij aan de lijve ondervonden hebben, treedt hierdoor automatisch de uitzonderingstoestand in werking, en worden onze grondrechten opgeschort.

Alsof dit nog niet genoeg is, wordt er nu toegewerkt naar een pandemieverdrag, waarvoor de Europese commissie ook namens Nederland aan het onderhandelen is met de WHO. Als dit verdrag er komt, betekent dit het einde van onze soevereiniteit en grondrechten. Wanneer er sprake is van een pandemie, treedt het verdrag in werking, en neemt de WHO de regie over van de nationale regering. Dat er al heel snel sprake kan zijn van een pandemie, komt doordat de WHO in 2009 de definitie van een pandemie heeft gewijzigd. Het criterium van de ernst van de ziekte en een hoog sterftecijfer werden verwijderd, zodat alleen de verspreiding in verschillende landen bleef staan. Komt dit verdrag er, dan kan in potentie elk griepseizoen aanleiding zijn om ons te ontheffen van onze grondrechten en de meest ingrijpende maatregelen en verplichtingen over ons heen te storten. Niet vanuit de overheid, maar vanuit een buitenlandse niet democratische organisatie. Ook de voortzetting van de QR-app in het Europees digitale identiteitsbewijs en de plannen van de Europese centrale bank aangaande het programmeerbaar digitale centrale bank geld (hierover in een volgende blog meer), zorgen voor de afbraak van de soevereiniteit, en daarmee de grondwet.

De centralisatie van macht in vooral niet democratische structuren zoals deze nu lijkt plaats te vinden heeft veel overeenkomsten met het Italiaans fascisme. De Italiaanse dictator Benito Mussolini schreef hierover: "De fascistische staat is een wil tot macht en imperium. De Romeinse traditie is hier een krachtige kracht. Volgens de doctrine van het fascisme is een imperium niet alleen een territoriaal of militair of mercantiel begrip, maar ook een geestelijk en moreel begrip. Men kan denken aan een imperium, dat wil zeggen een natie, die direct of indirect andere naties aanstuurt, zonder ook maar één vierkante kilometer grondgebied te hoeven veroveren."

Maar ook de westerse democratie zoals deze leeft in de voorstelling van de meeste mensen kan gekenmerkt worden als een vorm van afgezwakt fascisme. Mahatma Gandhi schreef hierover: “Mijn idee van democratie is dat de zwaksten dezelfde kansen krijgen als de sterksten... geen enkel land in de wereld toont iets anders dan betuttelende minachting voor de zwakken... De westerse democratie, zoals die nu functioneert, is verwaterd fascisme... echte democratie kan niet worden bewerkstelligd door twintig mannen die regeren. Het moet van onderaf komen, door de mensen van elk dorp.”
  
Uiteindelijk is het niet de overheid die de macht heeft, maar het volk dat vrijwillig kiest om haar te laten regeren of onderwerpen. De grondlegger van de analytische psychologie, de Zwitserse psycholoog Carl Jung, schreef: "We kijken angstvallig naar collectieve maatregelen, waarmee we juist de massa versterken waartegen we willen vechten. Er is maar één remedie tegen het effect van alle collectieve maatregelen, en dit is om de waarde van het individu te benadrukken en te verhogen." Kortom de weerbaarheid tegen totalitaire controle is gelegen in het individu. Ook de bijbel spreekt hiervan: "U bent het licht van de wereld. Een stad die boven op een berg ligt, kan niet verborgen zijn. En ook steekt men geen lamp aan en zet die onder de korenmaat, maar op de standaard, en hij schijnt voor allen die in het huis zijn. Laat uw licht zo schijnen voor de mensen, dat zij uw goede werken zien en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken."  (Matthéüs 5:14-16) 

Om een licht te zijn in een duistere tijd of zoals Carl Jung het stelde, een waardevol individu, is het nodig het kwaad te leren kennen en daarmee onze eigen zwakheden onder ogen te komen. Jung schreef hierover: "Wie dus antwoord wil hebben op het in onze tijd gestelde probleem van het kwaad, heeft in eerste instantie een grondige zelfkennis nodig, dat wil zeggen een zo grondig mogelijke kennis van zijn totaliteit. Hij moet zonder zichzelf te sparen, weten hoeveel goeds hij kan doen en tot welke schanddaden hij in staat is; en hij moet er voor oppassen het één voor werkelijkheid en het ander voor illusie te houden." Treffend is ook wat Harry Mulisch schreef over afschuiving en uiteindelijk introspectie in zijn boek 'De zaak 40/61' over het Eichmann proces. "Van de misdaden, die in Hitlers machtsbereik gepleegd zijn, zeggen de neo-nazi’s (niet Eichmann): Het zijn leugens. De Duitsers zeggen: Het waren de nazi’s. De Europeanen zeggen: Het waren de Duitsers. De Amerikanen zeggen: Het waren de Europeanen. De Aziaten en Afrikanen zeggen: Het waren de blanken. En eens zal men zeggen: Het waren mensen."

Pas als we zelf in de spiegel kijken, kunnen we ten volle de ander begrijpen. Thomas van Aquino schreef: “We moeten hen beiden liefhebben, degenen wiens meningen we delen en degenen wiens meningen we verwerpen, want beiden hebben gewerkt in de zoektocht naar waarheid, en beide hebben ons geholpen bij het vinden ervan.”  We kunnen anderen niet veranderen, maar zoals Ghandi zei: “Ons grootste vermogen als mens is niet om de wereld te veranderen; maar om onszelf te veranderen.”

De kunstschilder Pablo Picasso stelde: “Alles wat je je kunt voorstellen is echt.” Daarom en omdat iedereen op het doek van het leven schildert, kun je maar beter zorgen dat het een boeiend schilderij wordt, met levendige kleuren. En wie denkt daarmee toch niets te kunnen veranderen, denk dan aan de woorden van de Dalai Lama: “Als je denkt dat je te klein bent om een verschil te maken, probeer dan te slapen met een mug.”

Deel het via: