'Zie de mens', zei Pilatus nadat hij Jezus had laten martelen en een doornenkroon op zijn hoofd had gezet. In de Griekse grondtekst van het Johannes evangelie is niet duidelijk wie deze uitspraak doet. Het kan ook zijn dat Jezus dit zei en Pilatus hiermee bedoelt.

Duidelijk is wel dat het een oproep is om de ogen te openen en de mens te zien, een roep om menselijkheid. Jezus is slachtoffer van de propaganda die de leiders toepassen om het volk tegen hem op te zetten. Leiders die het met argumenten niet kunnen winnen. Net zoals in onze tijd bij veel mensen gebeurd, werd de aloude propaganda methode toegepast door op de man te spelen. De kritische mens wordt gedemoniseerd en afgeschilderd als een kwaad en bedreiging. Van deze onmensen moet niets worden aangenomen, ze worden in feite vogelvrij verklaard.

Jezus werd door Romeinse soldaten in opdracht van Pilatus gemarteld en gekruisigd. Er wordt veel gesproken en nagedacht over de rol van Pilatus en het dilemma waar hij voor stond. Hoe de soldaten zich voelden is een onderbelicht, maar niet minder belangrijk aspect. De bijbel vertelt hierover niet meer dan dat de soldaten gehoorzaam waren aan het Romeinse bestuur.

Een onderzoek wat in de jaren zestig door de psycholoog Stanley Milgram is gedaan kan meer duidelijkheid verschaffen. Milgram deed onderzoek naar gehoorzaamheid aan autoriteit en hoever mensen hierin gaan. Het werd letterlijk en figuurlijk schokkend duidelijk hoever mensen in weerwil van hun eigen geweten gaan. Deelnemers werden aangemoedigd om een ander als straf schokken toe te dienen. Een groot deel van de proefpersonen was dusdanig gevoelig voor autoriteit dat ze zelfs bereid waren dodelijke schokken toe te dienen.

Toen de deelnemers veel later werd gevraagd hoe ze het experiment ervaren hadden, werd de enorme impact en schuldgevoel duidelijk. Het experiment is door verschillende onderzoekers in verschillende tijden en plaatsen herhaald met ongeveer hetzelfde resultaat.

Blinde gehoorzaamheid en demonisering kunnen de meeste mensen dus gemakkelijk veranderen in onmensen of anders gezegd demonen en op deze manier een hel op aarde creëren. Door de ander niet te willen zien en niet het appel te willen voelen wat de ander op jouw menselijkheid doet, kunnen de ergste misdaden plaatsvinden. De nazipraktijken in de tweede wereld oorlog en de onmenselijk wrede praktijken die nu plaatsvinden door de Chinezen op de Oeigoeren, zijn onder andere het gevolg hiervan.

In navolging van Jezus hebben vele christenen hetzelfde lot moeten ondergaan. Door zich niet te conformeren aan de meerderheid en vast te blijven houden aan hun eigen overtuigingen werden en worden deze mensen gedemoniseerd en vervolgd. De drijvende kracht hierachter is meestal de heersende klasse die uit machtsbehoud of machtswellust de bevolking met angst bespeelt.  

Dit 'bespelen' gaat altijd gepaard met intensieve propaganda vanuit een autoriteit. Er wordt gestuurd op polarisatie door apartheid te creëren. Als eenmaal een groep uit de samenleving is gedefinieerd en als gevaarlijk of minderwaardig  weggezet, wordt deze groep gedemoniseerd en weerloos gemaakt. Onze eigen geschiedenis van geloofsvervolging, slavernij en antisemitisme, leert ons dat dit een zeer gevaarlijke weg is. Elk jaar op vier mei wordt tijdens de dodenherdenking gezegd dat het nooit meer mag gebeuren.

De bijbel leert ons dat ieder mens gelijk is aan de ander, elkaar lief te hebben en niet te haten. Toch is het nu angstwekkend stil in de kerken en helpen christelijke organisaties en partijen zelfs mee aan de demonisering die nu op dit moment gaande is. Ook wordt in ons eigen land uit blinde gehoorzaamheid buitensporig geweld toegepast op een weerloze groep zonder dat de meeste kerken hierover stelling durven in te nemen.